Polikistik Over Sendromunda Adet Düzensizliği Nedir? Neden Olur? Ketojenik Diyet ile Nasıl Tedavi Edilir?
Polikistik over sendromu (PCOS) kadınların yumurtalıklarında iyi huylu küçük kistlerin gelişmesiyle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
Oluşan kistler adet düzensizliği ile beraber sivilcelenme, tüylenme, kısırlık, kilo artışı gibi çeşitli komplikasyonları beraberinde getirir. PCOS’un birçok belirtisi bulunmaktadır. Ancak biz ketojenik diyeti bu hastalığın vücutta oluşturduğu rahatsızlıklara karşı tedavi olarak kullanmamızın nedeni olan ‘insülin direncini’ ele alacağız.
PCOS’un oluşma nedeni tam olarak bilinememektedir. Ancak genel olarak insülin hormonunun kandaki miktarının artmasıyla oluştuğu düşünülmektedir. Peki nedir bu insülin?
Insülinin en çok bildiğimiz başlıca iki görevi vardır:
Kandaki glikozun (şekerin) gerekli hücrelere taşınmasını ve geçişini sağlar.
Kandaki fazla glikozu karaciğerde yağ olarak depolar.
Ancak insülin ‘insülin benzeri büyüme faktörü (IGF-1)’ dediğimiz bir büyüme hormonudur. PCOS’da insüline karşı bir direnç olduğundan vücutta fazlaca insülin bulunmaktadır. Fazla bulunan insülin diğer görevlerini yerine getiremediği için büyüme hormonu olarak görevine devam eder. Neticede bu görevi gereğinden fazla yapar. Bu durumun etkileri şu şekildedir:
İlk olarak IGF-1 insülinden dolayı androjen dediğimiz hormonu fazlaca salgılattırır. Androjen erkek cinsiyet hormonlarını içeren bir hormon topluluğudur. Androjen hem erkeklerde hem kadınlarda (iz miktarda) bulunan bir hormondur. Kadınlarda az miktarda da olsa yumurtalıklarda üretilmektedir. Ancak vücuttaki insülin fazlalığıyla androjen çok fazla üretilir. Bunun sonucu:
– Seste kalınlaşma
– Erkek tipi kıllanma
– Erkek tipi şişmanlama (elma tipi)
– Adet görememe (Anovulasyon)
– Kas hacminde artma gibi çoğunlukla erkeklere ait özelliklerin kadınlarda görülmeye başlamasıdır.
İkinci olarak da aslında adet görememenin nedeni fizyolojik olarak yumurtalıklarda yumurtaların üretil(e)memesi değildir. Fazla bulunan IGF-1 kontrolsüz bir şekilde yumurta ürettiği için yumurtalar her ne kadar büyüyüp gelişse bile ovulasyon (yumurtlama) gerçekleşemez. Bu yüzden de kişi adet göremiyor.
Ketojenik Diyet ile Neyi Amaçlıyoruz
Bahsettiğimiz birçok komplikasyon insülin direncinden dolayı gelişmektedir. Nitekim bizim buradaki amacımızda insülin direncini ortadan kaldırmaktır. Ketojenik diyet bunun için uyguladığımız bir tedavi yöntemidir.
İnsülin direncinden dolayı vücuda kontrolsüz ve fazla alınan her karbonhidrat karaciğere yağ olarak gidecektir. Ketojenik diyette tam olarak da bu durumu ortadan kaldırıyoruz. Bu diyette amacımız vücuda olabildiğince az miktarda karbonhidrat almak onun aksine de protein ve yağı bolca tüketmektir. Vücuda karbonhidrat girmediği için glikozda (şeker) girmeyecektir. İnsülinde olmayan bir glikoz için artış gösterip çeşitli sorunlara yol açmayacaktır ve bu şekilde insüline karşı gösterilen direnç kırılacaktır.
PCOS kadınları hem ruhsal hem de bedensel olarak etkileyen bir rahatsızlıktır. Bu süreçte gerek diyetisyeniniz gerek psikoloğunuz, doktorunuz sizin için itinayla bir çalışma yürütecektir. Sağlığınızın her şekliyle sınanabilmenizin ihtimali olan bu rahatsızlığı kendi yöntemlerinizle (internet, sosyal medya veya etraftan duyduğunuz bilgilerle) halletmeye çalışmayınız. Sağlığınız her zaman değerli ve özeldir.
NOT: DİKKAT!!! Kan şekeri olduğu için yazımızda karbonhidratı sadece glikoz olarak belirttik. Ancak unutmayın ki fruktoz (meyve şekeri), galaktoz (süt şekeri) gibi şekerlerde ketojenik diyette tüketilmemelidir.
